Đàn piano cơ hoạt động như thế nào?

Đàn piano cơ hoạt động như thế nào? Tại sao đàn piano lại có thể phát ra âm thanh? Cấu tạo đàn piano cơ? Đây là những câu hỏi phổ biến khi người mới đầu tìm hiểu về đàn piano. Hôm nay, Việt Thanh Music Center sẽ giúp bạn trả lời những câu hỏi này.

Đằng sau vẻ đẹp sang trọng, trang nhã của piano cơ là một một cơ chế hoạt động phức tạp giúp mỗi lần chạm phím đều đầy cảm xúc.

Bây giờ hãy cùng khám phá:

Nguyên lý hoạt động đàn piano cơ

Quá trình tạo âm thanh trên đàn piano bắt đầu khi bạn nhấn một phím, khi đó búa bọc nỉ đánh vào các dây đàn đang căng. Lực và tốc độ của búa khi đánh được quyết định bởi mức độ nhanh hay chậm lúc bạn nhấn phím đó. Nhờ có sự linh hoạt trong vận tốc nhấn, bạn có thể tạo ra các âm thanh từ nhẹ nhàng, êm ái cho đến những âm vang mạnh mẽ. Khi các dây đàn rung lên, chúng tạo ra sóng âm. Sóng âm này sau đó được khuếch đại bởi một tấm gỗ lớn gọi là bảng cộng hưởng. Nhờ đó, tiếng đàn trở nên vang và rõ hơn.

Cơ chế hoạt động (Action) đàn piano cơ

“Piano action” là một trong những bộ phận quan trọng nhất của đàn piano. Thuật ngữ “action” ở đây chỉ cơ chế hoạt động sau khi nhấn một phím đàn để tạo ra âm thanh. Đây là một cơ chế phức tạp với rất nhiều bộ phận chuyển động. Khi bạn nhấn một phím, không chỉ có cái búa được nâng lên để đánh vào dây đàn mà còn có nhiều bộ phận khác cùng hoạt động để đảm bảo âm thanh được phát ra chính xác và đầy đủ. Mỗi phím đàn có thể kích hoạt hàng chục bộ phận nhỏ để tạo nên một hành động duy nhất – phát ra âm thanh.

Sự chính xác của action rất quan trọng, vì nó ảnh hưởng đến việc mỗi nốt nhạc có được chơi rõ ràng và có cảm xúc hay không. Các thương hiệu đàn piano khác nhau có thể có độ chính xác của action khác nhau, vì thế một nghệ sĩ piano có kinh nghiệm sẽ rất chú ý tới bộ phận này khi họ chọn mua đàn, dù là piano mới hay piano đã qua sử dụng.

Bạn có thể coi mỗi phím đàn như một cái đòn bẩy. Khi bạn nhấn vào phím đàn, cái đòn bẩy này sẽ kích hoạt các bộ phận như wippen, jack và hammer shank. Đồng thời, việc nhấn phím cũng làm cho damper nhấc lên khỏi dây đàn, cho phép dây đàn có thể rung động khi được búa đánh vào. Nhờ vậy, âm thanh được tạo ra và vang xa khi bạn chơi đàn.

Thành phần chính cấu tạo nên đàn piano cơ

Dây đàn

Các dây đàn là bộ phận chịu trách nhiệm tạo ra âm thanh thực sự trong đàn piano cơ. Đàn piano cơ có các dây với độ dài và độ dày khác nhau.

Trên đàn piano cơ thường có 88 phím, nhưng lại có hơn 200 sợi dây. Điều này có nghĩa là mỗi phím có thể điều khiển nhiều hơn một sợi dây.

Lý do tại sao đàn piano có nhiều dây đến vậy? Vì cấu trúc và chức năng của các dây đàn được thiết kế để phù hợp với từng nốt nhạc cụ thể. Ở những nốt cao hơn trên bàn phím, đàn piano cơ sử dụng nhiều dây hơn và những dây này thường mỏng hơn. Ngược lại, khi bạn di chuyển xuống các nốt thấp hơn trên bàn phím, số lượng dây giảm xuống và các dây này lại dày hơn. Những dây thấp này thường được quấn bằng đồng để có thể tạo ra âm thanh ấm và đầy đặn.

Nói một cách đơn giản, một sợi dây càng dài và càng dày thì âm thanh phát ra càng trầm. Những dây ở các nốt cao không cộng hưởng mạnh như những dây dày hơn, nên chúng cần được nhân đôi hoặc nhân ba để tăng cường âm thanh.

Với số lượng lớn các dây như vậy, cây đàn piano chịu một lực căng rất lớn. Vậy làm thế nào mà cây đàn piano có thể giữ được hình dạng mà không bị hư hỏng dưới sức nặng đó? Câu trả lời nằm ở khung đúc bằng gang của đàn.

Khung kim loại (frames)

Bộ phận kim loại bên trong của một cây đàn piano cơ được gọi là “Frames”. Khung đàn có vai trò rất quan trọng đối với cấu trúc và âm thanh của đàn piano cơ. Nó giúp đỡ lực căng của các dây đàn và duy trì tính toàn vẹn cấu trúc của đàn. Giữ vai trò chủ chốt trong khả năng tạo ra âm thanh đặc trưng của đàn piano và giữ cho đàn được ổn định về âm thanh trong thời gian dài.

Ngày nay, khung đàn piano được làm từ gang đúc, nhưng trước đây khung đàn thường được làm bằng gỗ.

Pinblock và Tuning pins

Ở phần cuối của khung đàn nơi gần nhất với bàn phím là pinblock. Đây là khu vực hỗ trợ các tuning pins, có thể xoay để điều chỉnh cao độ âm thanh piano. Cấu trúc này giúp giữ cho các tuning pins vững chắc, đảm bảo đàn có thể được điều chỉnh và giữ chuẩn âm trong thời gian dài.

Bảng cộng hưởng

Bảng cộng hưởng là bộ phận giúp khuếch đại âm thanh khi búa đánh vào các dây. Bảng cộng hưởng càng lớn thì âm thanh phát ra từ đàn piano càng lớn. Bạn có thể hình dung bảng cộng hưởng như là một cái loa cỡ lớn.

Gỗ Sitka Spruce là loại gỗ được ưa chuộng để làm bảng cộng hưởng vì nó có khả năng khuếch đại âm thanh tốt, giúp tăng cường âm lượng và chất lượng âm thanh của đàn piano.

Về mặt kỹ thuật, bạn có thể làm bảng cộng hưởng đàn piano bằng kim loại, và điều này sẽ giúp âm thanh to hơn. Tuy nhiên, kim loại có xu hướng khuếch đại mọi thứ, bao gồm cả những âm sắc cao không mong muốn và cả âm sáng “chói” khi một dây đàn được gõ vào. Gỗ lại ưu việt hơn vì khuếch đại tốt các tần số thấp trong dải bass nhưng lại giảm bớt âm cao.

Pedal

Nhiều người thường thắc mắc về các pedal trên đàn piano grand và điều này có thể gây nhầm lẫn vì đàn piano upright khác nhau.

– Trên một cây đàn grand piano, 3 pedal bao gồm: una corda pedal, pedal sostenuto và sustain pedal.

– Trên một cây đàn upright piano, 3 pedal bao gồm: una corda pedal, practice pedal và sustain pedal.

Una corda pedal

Hay còn gọi là soft pedal. Trong đàn piano cơ, khi bạn nhấn pedal này, phần phím đàn sẽ di chuyển sang phải một chút. Điều này làm cho các búa chỉ đánh vào hai trong ba dây của mỗi nốt nhạc, giúp âm thanh phát ra nhẹ nhàng hơn, không quá to.

Ở đàn piano upright đứng, khi bạn sử dụng pedal una corda, các búa sẽ dịch chuyển gần với các phím hơn, cũng giúp âm thanh nhẹ đi mà không thay đổi số dây mà búa đánh vào.

Sustain pedal

Là pedal được nhiều người yêu thích nhất và sử dụng nhiều nhất. Pedal này giúp tạo ra hiệu ứng vang, mơ màng, làm cho âm thanh trở nên hay hơn. Tuy nhiên, các nghệ sĩ piano cần thận trọng để không sử dụng quá nhiều pedal để tránh làm âm nhạc bị rối.

Khi bạn đạp pedal này xuống, tất cả các damper (thanh giảm âm) sẽ được nâng lên. Điều này cho phép dây đàn tiếp tục rung ngay cả khi bạn đã thả phím đàn. Khi bạn thả pedal, các damper sẽ trở lại vị trí ban đầu, làm dây đàn ngừng rung.

Sostenuto Pedal

Là một pedal khác trên đàn piano tương tự như sustain pedal. Tuy nhiên, pedal sostenuto có chức năng duy trì âm thanh chỉ cho những nốt nhất định mà bạn chọn.

Khi bạn nhấn một phím trên đàn piano và sau đó nhấn pedal sostenuto, một thanh kim loại bên trong đàn sẽ nâng lên và chạm vào một miếng vải nỉ. Điều này giúp cho phần damper của phím đó không chạm vào dây đàn, từ đó giữ âm thanh của phím được nhấn kéo dài cho đến khi bạn nhả pedal sostenuto ra.

Practice Pedal

Là một pedal có trên đàn upright piano, dùng để giảm âm lượng khi chơi đàn. Khi bạn dùng bàn đạp này, một tấm vải nỉ hoặc len sẽ được kéo xuống, nằm giữa các búa đập và dây đàn. Tấm vải này giúp làm dịu âm thanh, khiến tiếng đàn nhỏ đi, phù hợp cho việc tập luyện vào buổi tối mà không làm ồn đến hàng xóm.

Kết luận

Khi biết cách thức mà các phím đàn, dây và búa đàn hoạt động để tạo ra âm thanh, bạn có thể điều chỉnh kỹ thuật của mình để phát huy tối đa chất lượng âm thanh.

Hiểu biết về các bộ phận của đàn piano giúp bạn bảo trì và sửa chữa nhạc cụ một cách hiệu quả, kéo dài tuổi thọ của đàn và đảm bảo rằng nó luôn trong tình trạng tốt nhất để sử dụng.

Khi mua đàn piano đặc biệt là piano cũ, việc hiểu biết về cấu tạo và cơ chế hoạt động giúp bạn lựa chọn đàn phù hợp với nhu cầu và mong muốn của bản thân, đồng thời đánh giá chất lượng của các loại đàn khác nhau một cách chính xác.

Mọi thắc mắc về bài viết hoặc có nhu cầu mua piano cơ cũ, piano cơ mới. Quý khách hàng vui lòng liên hệ Công ty Việt Thanh Music Center qua số điện thoại 0909046613 – 0938809307 – 0903864264.

Đừng ngần ngại để lại bình luận nếu muốn biết thêm thông tin về đàn piano cơ nhé!