Hướng dẫn chọn kèn Trumpet cho người mới bắt đầu

Kèn Trumpet là một trong những nhạc cụ hơi dễ nhận biết nhất trong dàn nhạc giao hưởng và gắn liền với nhạc jazz. Tuy nhiên, việc học chơi kèn có thể là một thách thức lớn. Với mức giá từ 3 triệu đến vài chục triệu, việc chọn mua cây kèn Trumpet đầu tiên có thể khiến bạn cảm thấy choáng ngợp.

Trong bài viết này, Việt Thanh Music Center hướng dẫn cách chọn kèn trumpet cho người mới bắt đầu, giúp bạn chọn được chiếc kèn tốt nhất cho mình.

Giải thích thuật ngữ

Trước khi đi vào tìm hiểu các loại kèn Trumpet khác nhau, chúng ta hãy làm rõ một số thuật ngữ kỹ thuật mà bạn có thể gặp phải. Các nhà sản xuất kèn Trumpet thường không nhận ra rằng các thuật ngữ này có thể khá khó hiểu đối với những người mới bắt đầu.

Cornet

Cornet trông rất giống với kèn Trumpet, nhưng không phải là Trumpet. Cornet có ống kèn (bore) hình nón, bắt đầu từ một điểm nhỏ ở đầu vào và dần dần mở rộng ra phía loa (bell). Trong khi kèn Trumpet có ống kèn hình trụ, đường kính không thay đổi nhiều từ đầu thổi vào đến đầu ra âm thanh.

Bugle

Kèn Bugle cũng có vẻ ngoài tương tự kèn Trumpet, nhưng không có phím bấm hoặc van. Do đó, kèn Bugle có số lượng nốt nhạc hạn chế hơn so với các nhạc cụ đồng có van.

Các loại kèn Trumpet

Kèn Trumpet có nhiều loại khác nhau.

Kèn Trumpet Bb là loại phổ biến nhất và thường được coi là lựa chọn ‘mặc định’ cho người chơi. Tuy nhiên, khi bạn tiến bộ trong việc chơi kèn, bạn sẽ gặp phải nhiều loại kèn Trumpet khác nhau. Các nhạc công chuyên nghiệp có thể sử dụng nhiều loại kèn Trumpet trong một buổi biểu diễn để đáp ứng yêu cầu âm thanh của từng tác phẩm.

Kèn Trumpet Bb

Kèn Trumpet Bb được xác định theo âm vực Bb, tức là âm thanh mà kèn phát ra được căn chỉnh ở độ cao Bb. Nói đơn giản, khi bạn chơi một nốt C trên kèn Trumpet Bb, bạn sẽ nghe thấy nốt Bb. Kèn Trumpet Bb có thể tạo ra nhiều nốt khác nhau dựa trên các âm tự nhiên của Bb mà không cần phải bấm các van. Tuy nhiên, khi bấm các nốt, bạn sẽ có thêm nhiều nốt nhạc khác để chơi, mở rộng khả năng âm nhạc của kèn.

Kèn Trumpet Eb hoặc C

Bạn có thể gặp các loại kèn Trumpet được điều chỉnh ở âm vực Eb hoặc C. Tương tự như kèn Trumpet Bb, khi bạn chơi một nốt C trên các loại kèn này, bạn sẽ nghe thấy các nốt Eb hoặc C tương ứng. Các loại kèn Trumpet Eb và C thường được các nhạc công có kinh nghiệm sử dụng khi muốn đạt được âm vực cao hơn hoặc có âm thanh khác biệt hơn.

Kèn Trumpet Piccolo

Kèn Trumpet Piccolo là thành viên nhỏ nhất trong gia đình kèn Trumpet. Tương tự như kèn Piccolo trong họ kèn sáo, kèn Trumpet Piccolo có khả năng chơi các nốt cao nhất và thường được sử dụng như một lựa chọn thay thế cho kèn Trumpet tiêu chuẩn.

Kèn Trumpet Pocket

Kèn Trumpet Pocket là phiên bản nhỏ gọn của kèn Trumpet. Mặc dù kích thước nhỏ hơn, kèn Trumpet Pocket vẫn có cùng chiều dài ống kèn như các loại kèn lớn hơn.

Thường được xem như một nhạc cụ giải trí hoặc “đồ chơi”, kèn Trumpet Pocket thực sự có công dụng nhiều hơn thế và được ứng dụng tốt trong thực tế.

Nhạc cụ này rất tiện lợi cho việc luyện tập khi đang di chuyển và không thể mang theo kèn Trumpet chính. Ngoài ra, kèn Trumpet Pocket còn cung cấp một cách thú vị và độc đáo để thêm phần solo kèn vào các buổi biểu diễn trực tiếp.

Các bộ phận của kèn Trumpet

Mouthpiece (Phần miệng kèn) – Phần miệng kèn là nơi bạn đặt môi để thổi không khí vào kèn. Thực ra, từ “thổi” không hoàn toàn chính xác – bạn sẽ tạo ra một âm thanh rung nhẹ với môi của mình để phát âm thanh.

Van (Valves) – Trước đây, kèn Trumpet không có van. Khi thiếu van, số nốt mà kèn có thể chơi bị giới hạn. Vào đầu thế kỷ 19, một thiết kế mới cho kèn trumpet được phát triển, sử dụng van để điều hướng không khí qua các đoạn ống khác nhau. Điều này cho phép kèn Trumpet chơi được nhiều nốt hơn. Hiện nay, hầu hết các kèn Trumpet và nhiều nhạc cụ đồng khác đều sử dụng van để có thể phát ra dải nốt đầy đủ.

Slide – Trên các nhạc cụ dây, dây đàn cần được căng hoặc nới lỏng để giữ đúng âm. Ngược lại, kèn Trumpet sử dụng các bộ phận trượt (slide) để điều chỉnh âm thanh. Các bộ phận trượt này cho phép điều chỉnh chính xác âm thanh của kèn, vì một số nốt có thể bị lệch chút ít so với âm chuẩn. Có những bộ trượt cụ thể giúp tinh chỉnh chính xác hơn để đảm bảo các nốt nhạc luôn đúng và đồng đều.

Bore – Bore là phần ống bên trong kèn mà không khí đi qua. Có hai loại hình dáng chính của bore: hình trụ (cylindrical) và hình nón (conical). Sự khác biệt giữa chúng là âm thanh mà nhạc cụ phát ra. Kèn trumpet có bore hình trụ, tạo ra âm thanh đặc trưng của kèn.

Các nhạc cụ đồng khác cũng có bore với hình dáng khác nhau. Ví dụ, kèn Pháp (French horn) có bore hình nón, trong khi kèn trombone có bore hình trụ, giống như kèn trumpet.

Bell – Chuông kèn là phần đầu cuối của kèn Trumpet, nơi âm thanh phát ra. Phần này thường được mở rộng để làm tăng âm sắc và âm lượng của kèn. Kích thước của bell có thể khác nhau giữa các loại kèn Trumpet, và sự thay đổi này ảnh hưởng đến âm thanh mà nhạc cụ phát ra.

Leadpipe – là phần ống nơi bạn gắn phần miệng kèn. Một số kèn trumpet có “ống dẫn ngược” (reverse leadpipe), nghĩa là ống dẫn này dài hơn và có dạng mở rộng ra thay vì thu hẹp lại như ống dẫn thông thường. Thiết kế này giúp giảm áp lực của không khí khi thổi, từ đó cung cấp khả năng kiểm soát âm sắc và độ chính xác của âm thanh tốt hơn.

Kỹ thuật chơi kèn Trumpet

Embouchure (Dáng môi) – Đối với tất cả các nhạc cụ hơi, việc tạo hình dáng môi đúng là rất quan trọng, để tạo ra âm thanh tốt nhất từ nhạc cụ của bạn. Kỹ thuật này gọi là embouchure.

Fingering (Kỹ thuật bấm van) – Bạn có thể thay đổi nốt nhạc bằng cách thay đổi lượng không khí thổi qua kèn. Tuy nhiên, cách đơn giản hơn để chơi và đạt độ chính xác cao hơn là sử dụng các van bấm. Kỹ thuật này được gọi là fingering. Thuật ngữ ‘fingering’ cũng được sử dụng trong các nhạc cụ dây và nhạc cụ gỗ.

Vibrato (tạo âm thanh rung) – Đây là một kỹ thuật mà bạn sẽ dùng để tăng cường mức độ biểu cảm của âm thanh. Rung âm tạo ra hiệu ứng rung nhẹ trong âm thanh, thường thấy trong các màn trình diễn kèn Trumpet solo.

Bộ giảm âm (Mute) cho kèn Trumpet

Bộ giảm âm (mute) là phụ kiện rất quan trọng và thường được các nhạc sĩ yêu cầu. Bộ giảm âm là một vật dụng được đặt vào phần bell của kèn Trumpet, giúp thay đổi âm sắc và làm giảm âm lượng. Có nhiều loại bộ giảm âm khác nhau để lựa chọn.

Straight Mute – Đây là kiểu bộ giảm âm tiêu chuẩn, thường được khuyên dùng cho học sinh mới bắt đầu, giúp tạo ra âm thanh giảm nhẹ mà vẫn giữ được âm sắc cơ bản của kèn.

Cup Mute – Đây là loại bộ giảm âm phổ biến thứ hai sau Straight Mute. Cup Mute tạo ra âm thanh nhỏ hơn và có phần bị bịt kín hơn.

Harmon Mute – Đây là bộ giảm âm có hình dạng lớn giống như bóng và có một phần chóp nhỏ có thể gắn vào hoặc rút ra. Bộ giảm âm này nổi tiếng với âm thanh “wah wah” thường nghe thấy trong nhạc jazz.

Ngoài ba loại bộ giảm âm trên, còn nhiều loại khác, nhưng ba loại này là những loại phổ biến nhất mà bạn sẽ thường xuyên sử dụng.

Chất liệu và lớp hoàn thiện của kèn Trumpet

Hoàn thiện kèn Trumpet

Kèn Trumpet làm từ kim loại và có nhiều loại hoàn thiện khác nhau. Bạn có thể thấy kèn được mạ bạc, mạ vàng hoặc sơn phủ các màu sắc khác nhau.

Trong hầu hết các trường hợp, lớp hoàn thiện chủ yếu phục vụ mục đích thẩm mỹ. Tuy nhiên, lớp mạ bạc thường chống ăn mòn tốt hơn và có đặc tính kháng khuẩn.

Có nhiều tranh luận về việc lớp hoàn thiện có ảnh hưởng đến âm thanh không. Đây không phải là điều bạn cần lo lắng quá nhiều, bạn sẽ có câu trả lời riêng khi đã trở nên thành thạo hơn.

Các nhạc cụ đồng như kèn Trumpet thường được làm từ đồng. Đồng là hợp kim của đồng và kẽm, tỉ lệ khác nhau của hai nguyên liệu này xác định loại đồng mà nhạc cụ được làm từ đó. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến âm sắc của nhạc cụ.

Các loại chất liệu kèn Trumpet

Yellow Brass – Hợp kim đồng vàng chứa 70% đồng và 30% kẽm. Loại đồng này tạo ra âm thanh sáng, đặc trưng thường thấy ở kèn Trumpet.

Gold Brass – Hợp kim đồng vàng có thành phần 85% đồng và 15% kẽm. Với tỷ lệ kẽm thấp hơn, đồng vàng tạo ra âm thanh tối hơn, có thể phù hợp hơn với một số người chơi. “Vàng” chỉ là tên gọi màu sắc, không có vàng thật trong nhạc cụ.

Nickel-silver (Nickel bạc) – Tương tự như đồng vàng, nickel-silver không chứa bạc thật, mà chỉ có màu bạc. Màu sắc này đạt được nhờ việc thêm nickel vào hỗn hợp đồng và kẽm. Nickel-silver có khả năng chống ăn mòn tốt hơn và tạo ra âm thanh sâu lắng.

Đồng hồng (Rose Brass) – Đồng hồng chứa 90% đồng và 10% kẽm. Với tỷ lệ đồng cao nhất, đồng hồng có màu sắc và âm thanh tối hơn.

Nhựa (Plastic) – Nhựa là chất liệu tương đối mới trong thế giới kèn Trumpet. Kèn Trumpet nhựa ngày càng được ưa chuộng bởi giá thành thấp và trọng lượng nhẹ hơn so với kèn đồng. Mặc dù không phải làm từ đồng, nhưng kèn nhựa vẫn tạo ra âm thanh khá tốt.

Monel – Monel là hợp kim của đồng và nickel. Đây là một chất liệu rất cứng, chống ăn mòn tốt và thường được dùng để chế tạo các van của kèn Trumpet.

Kèn Trumpet nhựa

Kèn Trumpet nhựa là lựa chọn tuyệt vời cho người mới bắt đầu vì giá thành thấp và trọng lượng nhẹ, rất phù hợp cho trẻ em. Thêm vào đó, nhựa còn chống va đập tốt hơn so với đồng thau, giúp bạn tránh được nguy cơ làm móp méo nhạc cụ.

Có những mẫu kèn Trumpet nhựa tích hợp thêm nhôm bên trong các van. Điều này giúp cho Trumpet nhẹ và có giá thành thấp, đồng thời vẫn giữ được khả năng hoạt động của van tốt hơn và độ kín chính xác của kim loại.

Một lợi ích bổ sung của nhôm là bạn có thể bôi trơn các van bằng bất kỳ loại dầu van tiêu chuẩn nào dành cho Trumpet đồng thau.

Bạn cũng có thể chọn màu sắc yêu thích như kèn Trumpet xanh hoặc đỏ.

Kèn Trumpet đồng

Kèn Trumpet đồng có nhiều mẫu với các mức giá khác nhau, từ những nhạc cụ giá cả phải chăng dành cho người mới bắt đầu đến các cây Trumpet chuyên nghiệp đắt tiền. Dưới đây là một số mẫu Trumpet tốt hiện nay:

Kèn Trumpet Eastman ETR420

Kèn Trumpet Eastman ETR420 được thiết kế ở khóa Bb với đường kính bore cỡ trung bình lớn (.459”) mang đến sự cân bằng giữa âm lượng và khả năng điều khiển. Phần bell kèn làm từ đồng thau vàng, được sản xuất thủ công với kỹ thuật nung và điều chỉnh thủ công, đảm bảo chất lượng âm thanh tốt nhất. Bell được gia cố bằng dây để tăng độ bền, với phần đuôi bell nung nhiệt để tối ưu hóa độ vang. Các thanh trượt ngoài làm từ bạc niken giúp tăng độ bền và chống ăn mòn. Kèn có lớp sơn mài trong suốt hoàn thiện, đi kèm miệng kèn Eastman 7C và hộp đựng cứng ABS bảo vệ chắc chắn.

Kèn Trumpet Eastman ETR221

Mẫu Trumpet Eastman ETR221 có khóa Bb, với đường kính bore cỡ trung bình (.454”), giúp bạn dễ kiểm soát âm thanh. Phần bell kèn làm từ đồng thau vàng, được sản xuất thủ công tỉ mỉ để tạo ra âm thanh ấm áp và vang xa. Bell còn được gia cố để tăng độ bền và phần đuôi được nung nhiệt nhằm tối ưu hóa độ vang. Các thanh trượt bên ngoài làm từ bạc-niken giúp chống mài mòn tốt hơn. Kèn có lớp sơn mài trong suốt, đi kèm miệng kèn Eastman 7C và hộp nhựa ABS cứng cáp để bảo vệ kèn.

Kèn Trumpet Eastman ETR540

Eastman ETR540 là cây Trumpet khóa D/Eb, với đường kính bore lớn (.468”) giúp tạo ra âm thanh mạnh mẽ và vang xa. Bell kèn làm từ đồng thau vàng, chế tác thủ công và có họa tiết khắc tinh xảo. Được mạ bạc, Eastman ETR540 vừa bền vừa có vẻ ngoài sáng bóng. Bell được gia cố bằng dây để tăng cường độ chắc chắn. Bộ sản phẩm đi kèm với miệng kèn và hộp đựng đôi cao cấp, bảo vệ nhạc cụ hiệu quả.

Hướng dẫn chọn mua kèn Trumpet

Bạn có thể đang thắc mắc loại kèn Trumpet nào phù hợp nhất với mình. Điều này sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nếu bạn là người mới bắt đầu hoặc mua cho trẻ em, bạn có thể thấy rằng kèn Trumpet nhựa là lựa chọn khởi đầu tuyệt vời. Loại kèn Trumpet này có giá rẻ và bền, nên bạn sẽ không phải lo lắng về việc lãng phí quá nhiều tiền nếu phát hiện ra Trumpet không phải là nhạc cụ bạn thực sự yêu thích.

Nếu bạn chắc chắn muốn theo đuổi việc chơi Trumpet, các mẫu kèn trumpet Eastman có thể là lựa chọn hợp lý nhất, vì được làm từ chất liệu cao cấp, với chế tác tinh xảo, đem đến trải nghiệm tốt về cả độ bền lẫn âm thanh.

Nếu bạn có nhiều ngân sách để đầu tư và thực sự nghiêm túc với bộ môn trumpet bạn có thể cân nhắc mua các mẫu trumpet cao cấp như Eastman ETR823.

Bạn đã chọn được loại kèn Trumpet ưng ý chưa? Có thể xem thêm các mẫu kèn Trumpet khác tại đây . Liên hệ với chuyên viên nhạc cụ tại Công ty Việt Thanh Music Center để được hỗ trợ 0909046613 – 0938809307 – 0903864264.