Cách lên dây đàn ukulele cho người mới bắt đầu

Lên dây đàn ukulele là bước quan trọng đầu tiên để tạo ra âm thanh chuẩn. Dù bạn chơi ukulele soprano, ukulele baritone hay bất kỳ dáng đàn nào khác, việc biết cách chỉnh dây sẽ giúp bạn tận hưởng âm nhạc trọn vẹn hơn. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn các phương pháp lên dây ukulele đơn giản, từ việc sử dụng tuner đến cách lên dây bằng tai. Bạn sẽ nhanh chóng làm chủ kỹ năng này, đặc biệt nếu bạn là người mới bắt đầu.

Cách lên dây đàn ukulele bằng máy lên dây (tuner)

Để chỉnh dây đàn ukulele, bạn có thể sử dụng máy lên dây hoặc tải ứng dụng chỉnh dây miễn phí. Đây là cách nhanh và đơn giản nhất cho người mới bắt đầu.

Máy lên dây đặc biệt hữu ích bạn đang biểu diễn, máy lên dây dạng kẹp đầu đàn giúp bạn lên dây nhanh và hiệu quả. Ví dụ như tuner Korg HeadTune Clip-On, được thiết kế đặc biệt cho ukulele, với hình dạng phù hợp cho đầu đàn nhỏ gọn của ukulele.

Lợi ích của tuner chromatic là bạn có thể thấy độ chính xác của việc chỉnh dây. Sau khi bật tuner, bạn chỉ cần xoay các khóa đàn (peg) điều chỉnh dây theo chỉ số trên màn hình LED của tuner. Chỉ số này sẽ cho bạn biết nốt nhạc đang quá cao (sharp) hay quá thấp (flat), để điều chỉnh cho chuẩn.

Cách thực hiện:

Bật máy lên dây hoặc mở ứng dụng, sau đó chơi một dây đàn. Máy lên dây sẽ “nghe” cao độ của dây và cho bạn biết dây đang cao (sharp) hay thấp (flat) so với chuẩn. Nếu dây đang cao, vặn khóa đàn để nới lỏng, nếu dây thấp vặn theo chiều ngược lại để căng dây hơn. Sau khi chỉnh xong một dây, lặp lại quy trình cho các dây còn lại.

Nếu tên nốt hiển thị trên ứng dụng không khớp với tên của dây, điều đó có nghĩa là dây đã bị lệch tông quá nhiều. Ví dụ, nếu bạn đang chỉnh dây E nhưng ứng dụng hiển thị nốt D, nghĩa là dây quá lỏng.

Một số ứng dụng chỉnh dây phổ biến cho ukulele trên điện thoại như Tunefor Ukulele (iOS) và UkuleleWave (Android).

Ngoài ra, một số máy lên dây có tính năng phát âm chuẩn. Nếu sử dụng tính năng này, hãy phát âm tương ứng với dây đàn (ví dụ, nốt A4) và điều chỉnh dây cho đến khi âm thanh của dây khớp với âm chuẩn từ máy.

Tóm lại, lên dây đàn ukulele bằng máy lên dây (tuner) mang lại độ chính xác cao và dễ sử dụng. Đảm bảo rằng dây đàn ukulele của bạn đã được lên đúng âm, đây cũng là một phương pháp chỉnh dây đơn giản nhất dành cho người mới bắt đầu.

Cách lên dây đàn ukulele bằng nhạc cụ khác

Bạn có thể sử dụng đàn piano để lên dây ukulele, bằng cách chơi các nốt G, C, E và A trên piano, sau đó điều chỉnh dây đàn ukulele theo các nốt này.

Cách thực hiện:

Tìm phím piano tương ứng với dây trên ukulele, nhấn phím để nghe âm chuẩn, sau đó gảy dây ukulele tương ứng để so sánh. Nếu âm thanh của dây ukulele cao hơn, vặn khóa đàn theo chiều kim đồng hồ để nới lỏng dây và giảm cao độ cho đến khi âm khớp. Nếu âm thấp hơn, hãy căng dây cho đến khi đạt được cao độ đúng.

Nếu đàn piano của bạn có bàn đạp sustain, nhấn bàn đạp này sau khi đánh phím để âm thanh kéo dài hơn, giúp bạn dễ so sánh hơn.

Nếu bạn nghe thấy âm thanh giữa hai cao độ, điều này có nghĩa là hai nốt chưa khớp nhau.

Dưới đây là vị trí các nốt tương ứng với dây ukulele trên phím đàn piano tiêu chuẩn:

– G4 (dây G/dây 4): là phím G thứ 4 từ bên trái của bàn phím, hoặc phím trắng thứ 28.

– C4 (dây C/dây 3): là phím C thứ 4 từ bên trái của bàn phím, hoặc phím trắng thứ 24.

– E4 (dây E/dây 2): là phím E thứ 4 từ bên trái của bàn phím, hoặc phím trắng thứ 26.

– A4 (dây A/dây 1): là phím A thứ 5 từ bên trái của bàn phím, hoặc phím trắng thứ 29.

Cách lên dây đàn ukulele bằng tai

Bước 1: Chỉnh dây C (dây 3) trước bằng cách sử dụng máy lên dây hoặc âm tham chiếu

Vì dây C là dây có cao độ thấp nhất trên đàn ukulele, nên điều chỉnh dây này trước sẽ tạo nền tảng cho việc chỉnh các dây cao hơn sau đó. Bạn có thể phát nốt C trung (C4) trên đàn piano, sau đó điều chỉnh khóa đàn để cao độ của dây C khớp với âm chuẩn. Ngoài ra, bạn cũng có thể chỉnh dây này theo máy lên dây điện tử hoặc ứng dụng chỉnh dây cho đến khi đạt nốt C chuẩn.

Khi chỉnh các dây còn lại dựa trên dây C, dây này không nhất thiết phải hoàn toàn khớp với nốt C4, miễn là bạn chỉnh các dây khác tương ứng với dây C thì sẽ tạo ra âm thanh hài hòa với nhau (tuy nhiên, điều này có thể không phù hợp khi chơi cùng các nhạc cụ khác).

Bước 2: Chơi nốt E trên dây C đã được chỉnh đúng

Đặt ngón tay lên phím thứ 4 của dây C để tạo ra nốt E nằm trên C trung (E4). Cao độ bạn nghe được từ nốt này chính là cao độ mà dây E (dây 2) của ukulele cần đạt. Sau đó, bạn có thể chỉnh dây E bằng cách so sánh âm thanh dây với nốt E trên dây C và điều chỉnh cho đến khi hai âm khớp nhau.

Bước 3: Chỉnh dây E sao cho khớp với dây E ở ngăn thứ 4 trên dây C

Bạn chỉ cần chơi nốt E trên dây C trước để làm chuẩn, sau đó vặn khóa đàn dây E cho đến khi âm thanh của dây E (không bấm phím) khớp với nốt E vừa chơi. Lặp lại việc chơi cả hai dây vài lần để nghe rõ sự chênh lệch, và tiếp tục điều chỉnh cho đến khi chúng khớp hoàn toàn.

Bước 4: Chơi nốt G trên dây E đã được chỉnh đúng

Đặt ngón tay lên phím thứ 3 của dây E (dây 3) để tạo ra nốt G nằm trên C trung (G4). Đây là cao độ mà dây G (dây 4) cần đạt được.

Bước 5: Chỉnh dây G sao cho khớp với nốt G trên phím 3 của dây E

Chơi nốt G trên dây E để làm chuẩn, sau đó điều chỉnh khóa đàn của dây G cho đến khi cao độ của dây G mở (không bấm phím) khớp với nốt G vừa chơi. Hãy chơi cả hai dây liên tiếp vài lần để nghe rõ các khác biệt nhỏ về cao độ, rồi tiếp tục điều chỉnh cho đến khi âm hoàn toàn khớp nhau.

Bước 6: Chơi nốt A trên dây G đã được chỉnh đúng

Đặt ngón tay lên phím thứ 2 của dây G để tạo ra nốt A nằm trên C trung (A4). Đây là cao độ mà dây A (dây 1) của bạn cần đạt.

Ngoài ra, bạn cũng có thể chơi nốt A bằng cách bấm phím thứ 5 trên dây E. Cả hai cách đều sẽ giúp bạn đảm bảo dây A được chỉnh đúng cao độ.

Bước 7: Chỉnh dây A sao cho khớp với nốt A trên phím 2 của dây G

Bạn hãy chơi nốt A trên dây G làm tham chiếu, sau đó điều chỉnh chốt dây A cho đến khi cao độ của dây A mở (không bấm phím) khớp với nốt A vừa chơi. Lặp lại việc chơi cả hai dây A vài lần để đảm bảo rằng 2 dây có cùng cao độ. Khi dây A đã được lên đúng, bạn đã sẵn sàng để chơi ukulele.

Hướng dẫn về dây và khóa đàn (peg) ukulele

Cách ghi nhớ tên và vị trí của từng dây đàn

Khi bạn cầm ukulele ở vị trí chơi, các dây được đánh số từ 1 đến 4 từ dưới lên trên. Dây 1 (dây gần mặt đất nhất) là dây A, dây 2 là dây E, dây 3 là dây C, và dây 4 (dây xa mặt đất nhất) là dây G.

Các vị trí dây này áp dụng cho ukulele dành cho người thuận tay phải. Một số người thuận tay trái cầm ukulele theo cách ngược lại, khiến thứ tự dây bị đảo ngược.

Làm quen với các cao độ của từng dây đàn

Các loại ukulele phổ biến nhất (ukulele soprano và ukulele tenor) có 4 dây được chỉnh theo các nốt G4 (dây 4), C4 (dây 3), E4 (dây 2) và A4 (dây 1). C4 hay “nốt C giữa” ám chỉ nốt C ở giữa bàn phím piano (nốt C thứ 4 từ bên trái). Các nốt G4, E4 và A4 đều là các nốt G, E và A nằm trên nốt C giữa.

– Dây C là dây thấp nhất trên ukulele.

– Dây E là dây thấp thứ hai, sau dây C.

– Dây G là dây tiếp theo.

– Dây A là dây có âm thanh cao nhất.

Một số người chơi thích điều chỉnh dây G xuống 1 quãng tám, để âm thanh phát ra giống như G3 (G dưới nốt C giữa). Cách này mang lại âm thanh giống như đàn guitar.

Ngoài ra, một số người chơi lại điều chỉnh ukulele lên một quãng nhịp, khiến các cao độ trở thành A, D, F# và B. Điều này tạo ra âm thanh sáng hơn một chút và từng rất phổ biến vào đầu thế kỷ 20.

Xác định vị trí các chốt điều chỉnh của từng dây

Cầm ukulele sao cho mặt phím hướng về phía bạn và quay lên trên, sau đó nhìn vào 4 chốt điều chỉnh nhô ra từ đầu đàn. Cụ thể:

– Chốt điều chỉnh ở dưới bên trái là để điều chỉnh dây G.

– Chốt điều chỉnh ở trên bên trái là để điều chỉnh dây C.

– Chốt điều chỉnh ở trên bên phải là để điều chỉnh dây E.

– Chốt điều chỉnh ở dưới bên phải là để điều chỉnh dây A.

Quay các chốt để thắt chặt hoặc nới lỏng từng dây. Khi bạn thắt chặt một dây, âm cao của dây sẽ tăng lên. Khi bạn nới lỏng một dây, âm cao của dây sẽ giảm xuống.

Hầu hết các nhạc cụ yêu cầu bạn quay chốt theo chiều kim đồng hồ để nới lỏng dây và ngược chiều kim đồng hồ để thắt chặt dây. Tuy nhiên, hướng quay có thể bị thay đổi trên một số dây tùy thuộc vào cách dây được lên.

Cẩn thận không căng dây quá nhiều dây sẽ đứt. Hầu hết người chơi thường nới lỏng chốt trước, sau đó điều chỉnh dây lên để tránh tình trạng này.

Tìm hiểu về các phím đàn

Các phím đàn là những dải dây mỏng trên mặt phím, chạy vuông góc với các dây đàn. Chúng chỉ bạn nơi cần đặt ngón tay lên dây để tạo ra các âm thanh khác nhau. Các phím đàn được đánh số từ ngà đàn (nơi tiếp giáp giữa đầu đàn và mặt phím), với phím gần nhất với ngà đàn được gọi là phím số 1.

Mỗi phím nâng cao âm thanh của dây đàn lên một khoảng cách được gọi là một nửa bước. Trong âm nhạc phương Tây, nửa bước là khoảng cách nhỏ nhất có thể giữa hai nốt nhạc.

Các nhạc cụ gảy dây, như ukulele và guitar, có các phím đàn, trong khi các nhạc cụ kéo dây, như violin hoặc cello, thì không có.

Kết luận

Lên dây đàn ukulele là bước quan trọng đầu tiên để tạo ra âm thanh tuyệt vời. Hãy thử các phương pháp khác nhau và tìm ra cách phù hợp nhất với bạn. Nếu gặp khó khăn trong việc lên dây đàn ukulele có thể để lại bình luận hoặc gọi trực tiếp đến số 0909046613 – 0938809307 – 0903864264 – gặp chuyên viên kỹ thuật nhạc cụ của Công ty Việt Thanh Music Center.